W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki.
Wiele państw neutralnych – z różnych względów – obawiało się przyjmowania uchodźców żydowskich. Wprowadzano więc różne ograniczenia, które utrudniały sprawne pozyskiwanie dla nich wiz. Aby przekroczyć te restrykcje – najłatwiejszym sposobem było ukrycie pochodzenia danej osoby. Wykonywano to poprzez wytworzenie dokumentów i aktów potwierdzających przynależność do religii rzymskokatolickiej. Szczególną rolę w tym zakresie odegrał Wojciech Rychlewicz – Konsul Generalny RP w Stambule. Wystawiał on wiele takich zaświadczeń, nawet dla osób, których nazwiska jednoznacznie wskazywały na żydowskie pochodzenie. Działania Rychlewicza, które wynikały m.in. również z instrukcji, jakie przesyłał mu MSZ, zostały jednak ograniczone po pewnym czasie. Władze tureckie orientując się w tej sprawie – wprowadziły pewne restrykcje. Po odwołaniu Rychlewicza, jego następca Aleksy Wdziekoński raportował emigracyjnemu MSZ problemy w dalszym praktykowaniu tych działań.
Podobne działania wykonywał poseł RP w Lizbonie – Karol Dubicz-Penther oraz ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej Kazimierz Papée. Penther był nieco ostrożniejszy – wydawał dokumenty zwłaszcza osobom, które miały pozory pochodzenia słowiańskiego. Starał się on uzyskiwać dla tych osób wizy do Brazylii. Dodawał on do konsulatu tego państwa w Lizbonie dossier, w którym było poufne świadectwo o pochodzeniu aryjskim i wyznaniu chrześcijańskim danej osoby. W tym procesie udawało się pomagać głównie Żydom – polskim obywatelom – ze sfer inteligenckich.
We Włoszech uchodźcom żydowskim pomagał Kazimierz Papée. Jako „więzień Watykanu” nie miał zbytnio możliwości podjęcia szerszych działań, ale zamiast urzędowego zaświadczenia o aryjskości, organizował on świadectwo wystawiane przez władze kościelne, mianowicie przez Rektora Kościoła Polskiego w Rzymie, które było potwierdzane przez Wikariat (ordynariat) miasta Rzymu. Warto dodać, że Kazimierz Papée starał się wielokrotnie interweniować u wyższych urzędników watykańskich i samego papieża w sprawie Zagłady Żydów. Ambasador miał możliwość kilkanaście razy rozmawiać z papieżem Piusem XII w tej sprawie. Zachowały się raporty z piętnastu spośród nich. Każda z tych rozmów stanowi istotne źródło do rekonstrukcji polskiej polityki zagranicznej w czasie wojny.
Uchodźcy trafiali do różnych miejsc internowania na Kubie. Dyplomaci starali się uwalniać uchodźców i kierować ich zwłaszcza do USA. Polscy urzędnicy zamierzali organizować im codzienną egzystencję, w tym aktywizować ich na polu społeczno-kulturalnym. Jednym z większych wyzwań tego czasu było ulokowanie uchodźców na Jamajce w 1942 roku.
Propozycja cytowania: Polskie państwo na uchodźstwie wobec Zagłady Żydów, pod red. B. Czajki, M. Dworskiego, K. Świderskiego, Lublin 2023, s. 44-45.
Sfinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach zadania: „Realizacja badań naukowych w ramach działalności Centrum Badań nad Historią Polskiego Państwa na Uchodźstwie KUL”.
Copyrights © 2023 RP NA OBCZYŹNIE
Design i wsparcie: Studio Grafiki - Agencja Reklamowa
W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki.